Amedeo Modiljani je jedan od najvažnijih italijanskih slikara 20. veka. Nažalost, baš kao i Vincent Van Gogh, tokom života nije bio u dovoljnoj meri cenjen, te su njegova dela postala tražena tek nakon smrti.
Rođen je 1884. godine kao 4. dete jevrejske porodice. Majka Eženi poticala je iz intelektualne porodice sefardskog porekla čiji su preci osnovali školu talmudskih studija. I otac Flaminio dolazio je iz uticajne italijanske jevrejske porodice uspešnih biznismena i preduzetnika.
Kreditno preduzeće čiji su vlasnici bili Modiljani propalo je neposredno pre nego što se Amedeo rodio, te je mladi slikar detinjstvo proveo u nemaštini. Siromaštvo je pratila i bolest. Sa 11 godina razboleo se od zapaljenja plućne maramice. Nekoliko godina kasnije oboleo je od tifusne groznice, da bi u 16. godini dobio tuberkulozu, koja je, na kraju, i odnela njegov život.
Talenat koji ništa nije moglo da zaustavi
Još pre formalnog školovanja Amedeo Modiljani je pokazao dar za slikanjem, te ga je majka povela u Firencu kako se upoznao sa delima u palati Piti i galeriji Ufici. Upravo je ona zaslužna što je mladi umetnik upisao časove kod Guljelma Mikelija.
Čuveni slikarski majstor iz Livorna otkrio mu je stilove i teme italijanske umetnosti, pa su najbolji slikari Renesanse bili Modiljanijeva prva inspiracija.
Kada se 1900. godine tuberkuloza vratila umetnik je morao da napusti školovanje. 1901. seli u Rim, gde je došao pod uticaj dela Domenika Morelija, slikara dramatičnih verskih i književnih scena. Već naredne godine upisao je Scuola Libera di Nudo, odnosno, “Besplatnu školu za proučavanje akta” na Accademia di Belle Arti u Firenci, a zatim i Regia Accademia ed Istituto di Belle Arti u Veneciji.
U Veneciji je prvi put probao hašiš, koji će obeležiti njegov život ali i stvaralaštvo.
Amedeo Modiljani – genije ili propalica?
Sledeća stanica bio je Pariz. U gradu svetlosti Amedeo Modiljani doživeo je transformaciju od otmenog akademskog umetnika u neku vrstu princa skitnica.
Iako je pohađao Académie Colarossi čari noćnog života bile su mu privlačnije. Vrlo brzo je zbog svog ekstremnog života, uživanja u hašišu i alkoholu, dobio nadimak “poslednji istinski boem”. Ipak, autodestruktivno ponašanje nije ga sputavalo u stvaranju. Naprotiv! Mnogi kritičari smatraju da je Amedeo Modiljani vrhunac doživeo pod uticajem opojnih sredstava, te da bi bez njih ostao osrednji umetnik.
Inspirisan afričkom umetnošću Modiljani se oprobao kao vajar. Do Prvog svetskog rata izrađivao je kamene skulpture. 1914. godine započinje period kojim je postao prepoznatljiv do današnjih dana.
Anri de Tuluz-Lotrek i Pol Sezan bili su umetnici kojima se Amedeo iskreno divio, ali je razvio svoj ekspresionističkim stil slikanja u portretima i aktovima.
Izduženo lice i vrat, dugi tanani nos, sitne usne i zenice na očima koje se ne vide – vodeći su elementi njegove umetnosti. Da bi postigao volumen koristio je prednosti kontrasta čiste bojene pozadine i figure koja zauzima centralni deo. Ugao posmatranja iz blago ptičije perspektive donosi dozu erotičnosti i senzualnosti aktovima.
Godine 1917. Amedeo Modiljani je upoznao slikarku Žan Ebutern. Vrlo brzo ona je postala ljubav njegovog života, koju je ovekovečio na čak 25 dela. Iste godine u pariskoj galeriji “Bert Vejl” imao je prvu i jedinu izložbu. Na njoj je svetu predstavio svoju seriju aktova koja je izazvala šok javnosti, te je policija naredila da se dela skinu.
Nakon Velikog rata za Modiljanijeva dela počinju da se interesuju engleski kolekcionari. Taman kada je delovalo da će konačno dobiti priznanje – podmukla bolest odnela je njegov život.
Skriveni portret
Istorija umetnosti beleži brojne umetničke slike sa skrivenim porukama. Pre 3 godine taj epitet poneo je Modiljanijev “Portret devojke”.
Pomoću rendgenskih zraka stručnjaci iz britanska galerije “Tejt” otkrili su da se ispod slike nalazi još jedan portret žene. Proučavanjem došli su do zaključka da je u pitanju književnica Beatris Hejstings, sa kojom je umetnik bio u vezi sve do 1916. godine. Pretpostavlja se da je po raskidu preslikao njen lik drugim.
Galerija Draco je jedna od najstarijih na našim prostorima. U njenoj bogatoj ponudi slika i skulptura svi ljubitelji umetnosti mogu pronaći dela domaćih i regionalnih umetnika kojima će upotpuniti svoju kolekciju, kao i životni i poslovni prostor.
