Plantarna fascija je široki ligament koji se pruža s donje strane stopala i to od petne kosti pa sve do prstiju. Smeštena je ispod kože na tabanu, a između plantarne fascije i kože nalazi se sloj masnog tkiva. Nastaje kao posledica akumuliranih mikrooštećenja koja uzrokuju propadanje (degeneraciju) kolagenih vlakana fascije.
U prošlosti se smatralo da je reč o upalnom procesu, ali noviji zdravstveni radovi dokazuju da je reč o degenerativnom procesu. Tomislava Mošet, fizioterapeutkinja iz wellness & beauty centra Kapua u Zagrebu kaže da je simptomi plantarnog fascitisa ili kako se popularno kaže trna u peti bol u donjem delu petne kosti koja se može širiti i unutrašnjom stranom stopala. Bol je vrlo snažna ujutro nakon ustajanja iz kreveta, a često se pojavljuje i prilikom započinjanja trčanja te ustajanja nakon dužeg sedenja.
Jednostavan pregled kojim se može dijagnostikovati trn u peti
„Prilikom pregleda i postavljanja dijagnoze od pomoći je test prilikom kojeg doktor savije pacijentu stopalo prema gore i još dodatno savije palac prema gore, ako to izazove pojačani bol u peti radi se o plantarnoj fascija te nisu nužne detaljne pretrage“, govori Mošet i objašnjava koji su uzroci nastanka trna u peti:
„Glavni uzroci nastanka trna u peti mogu biti spoljašnji i unutrašnji. Spoljašnji se odnose na istrošenu obuću, koja dovodi do preterane pronacije stopala odnosno do kretnje prilikom koje se stopalo rotira prema unutra, te na pretvrdu obuću. Među spoljašnjee uzroke spadaju i greške prilikom vežbanja, naglim promenama u intenzitetu, trajanju i učestalosti treninga ili trčanje po neravnom terenu.
Unutrašnji uzročnici su preterana pronacija stopala, spuštena stopala, preterana napetost Ahilove tetive i pretilost. S obzirom da plantarni fascitis spada u sindrome prenaprezanja vrlo je čest kod sportista i to trkača i skakača. Osim toga u grupu ugroženih spadaju i ljudi starijeg doba.“ Plantarni fasciitis kod opšte populacije obično se pojavljuje između 40-te i 60-te godine života i to podjednako u muškaraca i žena.
Treba zameniti istrošenu obuću novom i masirati petu ledom Fizioterapeutkinja objašnjava od čega se sastoji terapija te kako si oboleli mogu pomoći i sami: „Terapija se sastoji od krioterapije odnosno terapija ledom, laserom, ultrazvukom, udarnih valova. Osim toga koriste se nesteroidni protuupalni lekovi.
Kada je reč o spuštenom stopalu preporučuje se nošenje ortopedskih uložaka, a kod preterane napetosti Ahilove tetive preporučuju se vežbe istezanja mišića potkolenice i stopala. Kod kuće se takođe mogu sprovoditi vežbe istezanja plantarne fascije i Ahilove tetive i masiranje pete ledom. Takođe treba izbegavati bosonogo hodanje i zameniti istrošenu obuću novom.“
Mošet kaže da su i kod najblažih slučajeva plantarnog facitisa potrebna barem četiri sedmice do povratka radnim i sportskim aktivnostima. „U težim slučajevima od 8 do 10 sedmice, a ako je provedeno hiruško lečenje onda se sprovodi rehabilitacija od 2 do 4 meseca te se postupno vraća sportskim aktivnostima, a potpuni povratak sportu može se očekivati u petom mjesecu“, tumači fizioterapeutkinja.
Pacijentima se preporučuje i nošenje noćne udlage tokom šest sedmica jer je tako stopalo u stalnom neutralnom položaju te ne dolazi do skraćenja plantarne fascije pa samim tim izostaje i intenzivna bol koja se javlja ujutro kod prvih koraka. Nošenje udlage je ponekad jedini način lečenja, a preporučuje se i nakon operacije. Hirurški zahvat preporučuje se, ako simptomi plantarnog fasciitisa potraju duže od šest mjeseci uprkos adekvatno provedenom lečenju.
Olakšanje donose oblozi od gaveza Dipl. ing. agr. Maja Žalac, fitoterapeutkinja otkriva može li terapija biljem pomoći i doneti olakšanje od tegoba uzrokovanih trnom u peti: „Potrebno je koristiti biljke koje potiču cirkulaciju i deluju protivupalno. Korisne su se pokazale kupke s mešavinom ruzmarina i vrbine kore, obloge od gaveza, gavezova mast i kantarionovo ulje u kombinaciji s eteričnim uljem lavande, ruzmarina i mente.
